Các Di tích xung quanh hồ Hoàn Kiếm.
Góp phần làm chứng tích cho lịch sử và huyền thoại Hồ Gươm, đền Ngọc Sơn và khu vực xung quanh hồ Hoàn Kiếm: đền Bà Kiệu, Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, Hội Khai Trí Tiến Đức, khu tưởng niệm Vua Lê, đình Nam Hương, tháp Báo Thiên, cụm di tích đình - đền - chùa Vũ Thạch, tháp Hòa Phong, Tượng đài Vua Lý Thái Tổ,... đặc biệt Hồ Gươm là nền cảnh và tháp Rùa là những di tích tạo nên và góp vào sự đa dạng hấp dẫn trong hệ thống các di tích lịch sử - văn hóa quanh Hồ Gươm.
1. Đền Ngọc Sơn: Xa xưa truyền rằng, ở gò đất trong hồ đã có các tiên nữ thường về đây múa hát. Thời Lý, Trần, nơi đây gọi là Ngọc Tượng Sơn. Cuối đời Lê xây chùa Ngọc Sơn thờ Phật, bên cạnh có đền Quan Đế. Thời Nguyễn, chuyển thành đền thờ Văn Xương Đế Quân, rồi lại phối thờ Lã Động Tân và đặc biệt là thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo.
2. Đền Bà Kiệu: Nằm bên bờ thắng cảnh Hồ Gươm, đối diện với đền Ngọc Sơn, nhìn qua tháp Bút, qua cầu Thê Húc.
Đền có tên chữ “Thiên Tiên Điện”, được xây dựng từ thời Lê Trung Hưng để thờ ba vị nữ thần: Liễu Hạnh công chúa - một trong “Tứ bất tử” trong thần điện người Việt, Đệ nhị Ngọc nữ Quỳnh Hoa và Đệ tam Ngọc nữ Quế Nương. Những năm đầu thế kỷ, do quy hoạch mở đường nên đã tách kiến trúc Đền làm hai phần: Nghi môn nằm sát bên bờ hồ Hoàn Kiếm và đền chính tọa lạc song song, cách đường phố Đinh Tiên Hoàng. Đền có quy mô kiến trúc hình chữ Công (I) gồm: nhà đại bái 3 gian rộng, phương đình hai tầng bốn mái và 3 gian hậu cung được quy hoạch tập trung tạo sự bề thế trang nghiêm.
3. Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục: Là một Quảng trường nằm ở phía Đông Bắc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Quảng trường này là đấu nối các phố Lê Thái Tổ, Hàng Đào, Hàng Gai, Đinh Tiên Hoàng, Cầu Gỗ. Thời Pháp thuộc, Quảng trường này có tên là Palace Négrier (Quảng trường Tướng Négrier).
4. Hội Khai Trí Tiến Đức: Còn được gọi là Hội AFIMA (viết tắt nguyên tiếng Pháp của Hội l’Association pour la Formation Intelleetuelle et Morale des Anmamites) là một hiệp hội tư lập với chủ trương giao lưu văn hóa giữa trào lưu Tây học và học thuật truyền thống Việt Nam vào đầu thế kỷ XX (1919-1945).
5. Khu Di tích tượng đài Vua Lê: Thuộc số 18 phố Lê Thái Tổ, phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm, bên bờ phía Tây - Nam hồ Gươm.
Tên gọi của hồ Hoàn Kiếm gắn liền với truyền thuyết Vua Lê Thái Tổ (1428-1443) trả gươm thần. Lê Lợi là người anh hùng dân tộc đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đánh đuổi giặc ngoại xâm, giành lại độc lập dân tộc ở thế kỷ XV. Sau chiến thắng quân Minh, Vua ngự thuyền rồng đi chơi Hồ và bị Rùa vàng lấy lại gươm thần - trả lại kiếm, mở nền thái bình muôn thuở.
6. Đình Nam Hương: Hiện tọa lạc tại số 75 phố Hàng Trống, phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Xưa, phố này là đất đai nhiều thôn xóm nổi tiếng kinh thành, ở ven hồ Gươm, như: Cổ Vũ, Khánh Thụy, Tự Tháp thuộc Tiền Túc, huyện Thọ Xương. Nơi đây cũng từng là một trung tâm văn hóa - giáo dục của chốn kinh kỳ, là nơi các nhà văn, nhà thơ, nhà giáo nổi tiếng, yêu cảnh trăng nước hồ thiêng, có thú vui tao nhã, với hai ngôi trường lừng danh của cụ cử Phạm Hội và cụ nghè Vũ Tông Phan.
7. Tháp Báo Thiên: Còn gọi là Đại Thắng Tư Thiên Tháp, được xây năm 1057 ở chùa Sùng Khánh, trong phạm vi chùa Báo Thiên, nay là khu đất mé Đông hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Tháp này cao đến 10 trượng, có tất cả 12 tầng. Tầng trên cùng bằng đồng, những tầng dưới bằng đá và gạch.
Tháp được xếp vào một trong An Nam tứ đại khí, bốn báu vật của đất nước, mà ba (kiến trúc điêu khắc) quý giá khác là chùa Quỳnh Lâm, vạc Phổ Minh và chuông Quy Điền.
Suốt hai triều Lý - Trần gần 400 năm, chùa Báo Thiên là một ngôi quốc tự nổi tiếng của Kinh đô Đại Việt. Năm 1427, trong thời thuộc Minh, khi quân Minh bị vây trong thành Đông Quan (tức Hà Nội ngày nay) cố thủ để chờ quân tiếp viện, đã đến chùa, tốc chóp tháp đồng, nấu chảy đại hồng chung và tất cả những gì bằng đồng để làm vũ khí chống lại nghĩa quân Lam Sơn.
8. Cụm di tích đình, đền, chùa Vũ Thạch: Hiện tọa lạc tại số 13 phố Bà Triệu, phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm. Cái tên Vũ Thạch được gọi theo tên làng Vũ Thạch, nơi có ngôi trường danh tiếng xưa và ông giáo làng Vũ Thạch là Nguyễn Huy Đức (1824-1898) nổi tiếng phẩm hạnh, đào tạo được nhiều môn sinh tài đức trên đất Thăng Long.
Đình Vũ Thạch là nơi thờ Khỏa Ba Sơn, một vị tướng của Hai Bà Trưng. Thần tích cho biết, Khoả Ba Sơn được Hai Bà cử tới ấp Hoa Động (nay thuộc Cự Khối, quận Long Biên) lập một đồn giả để lừa quân Hán, nhờ đó mà đánh bại được Tô Định. Sau khi lên ngôi, Hai Bà Trưng cho ông trở về đóng đồn tại ấp Hoa Động, song ông đã hoá vào ngày tiệc khao thưởng dân làng (nơi thờ chính của ông hiện thuộc làng Xuân Đỗ Hạ). Để tưởng nhớ công ơn của thần, hàng năm vào dịp xuân thu nhị kỳ dân làng lại mở hội vào ngày 10-2 và 15-10 Âm lịch. Trong ngày hội năm nào cũng có một đoàn của làng Xuân Đỗ Hạ cùng tham gia (kết chạ). Lễ hội có rất nhiều trò chơi dân gian như hát Ca trù, hát Văn, biểu diễn võ thuật.
9. Tháp Hòa Phong: Bên bờ Nam hồ Hoàn Kiếm, phía đường Đinh Tiên Hoàng ngày nay còn lại một ngôi tháp mang vẻ rêu phong cổ kính như đồng hành với thời gian - đó là tháp Hoà Phong. Tháp Hoà Phong mang vẻ đẹp tâm hồn của người Hà Nội đã hơn 200 năm, mà ít người biết về ngọn nguồn của ngôi tháp cổ này và lịch sử gắn liền với một ngôi chùa bên bờ hồ Hoàn Kiếm mà nay đã vang bóng một thời.
10. Tượng đài Vua Lý Thái Tổ: Được đặt tại vườn hoa Lý Thái Tổ, đường Đinh Tiên Hoàng, quận Hoàn Kiếm, trung tâm Thủ đô Hà Nội. Tượng đài là một công trình kiến trúc văn hoá đẹp, nhằm tôn vinh vị Vua Lý Thái Tổ (974-1028), người có công khai sáng Kinh thành Thăng Long.
Tượng đài được khởi công xây dựng ngày 17-8-2004, và được khánh thành ngày 07-10-2004. Tượng đài khắc hoạ hình tượng người có công khởi lập và tạo dựng trên mảnh đất ngàn năm văn hiến – Vua Lý Thái Tổ, đầu đội mũ bình thiên, tay phải cầm Chiếu dời đô, tay trái chỉ xuống nơi định đô. Tượng được đặt trên đài hình bát giác (tượng trưng cho tám hướng), phần trên đài cách điệu bốn cổng thành Hà Nội, phần bệ giật cấp ba bậc thềm tượng trưng cho thiên thời - địa lợi - nhân hoà, những yếu tố làm cơ sở để Vua Lý Thái Tổ đặt niên hiệu Thuận Thiên.
11. Hồ Hoàn Kiếm: Đẹp như một lẵng hoa giữa lòng thành phố, hồ Hoàn Kiếm được bao quanh bởi các đường phố Đinh Tiên Hoàng, Lê Thái Tổ, Hàng Khay dài khoảng 1.800m. Mặt nước là tấm gương lớn soi bóng la đà những cây cổ thụ, những rặng liễu thướt tha bóng rủ, những mái đền, chùa cổ kính, tháp cũ rêu phong, các toà nhà mới cao tầng vươn lên trời xanh.
Nước hồ xanh ngăn ngắt quanh năm nên xưa hồ có tên là Lục Thuỷ. Truyền thuyết kể rằng: Khi Lê Lợi khởi nghĩa ở Lam Sơn có tìm được lưỡi kiếm báu. Kiếm theo ông suốt 10 năm dài chống quân Minh xâm lược (thế kỷ XV). Sau khi giành lại được thành Thăng Long, Vua Lê có một buổi dạo thuyền chơi trên hồ, bỗng gặp rùa vàng nổi lên mặt nước. Vua rút kiếm chỉ cho quân sĩ thấy, thì rùa vàng đã nhảy lên đớp lấy thanh kiếm rồi lặn mất tăm. Vua cho là điềm lành, đất nước có giặc, rùa thần cho mượn kiếm, nay đã thanh bình nên lấy lại. Bởi vậy đặt tên là hồ Hoàn Kiếm (trả kiếm), gọi tắt là hồ Gươm.
Rùa là biểu tượng của bốn vật linh (Long, Ly, Quy, Phượng) trong tâm thức văn hoá dân gian. Giống rùa quý này vẫn còn sinh sống trong lòng hồ, hàng năm có đôi lần nhô lên mặt nước, thật hạnh phúc cho các du khách được chiêm ngưỡng rùa nổi trên mặt hồ.
Trong hồ có hai đảo nổi. Đảo lớn là đảo Ngọc ở phía Bắc hồ, gần bờ Đông có cây cầu Thê Húc sắc đỏ uốn cong nối ra đảo. Đảo Rùa nhỏ hơn, trên có ngọn tháp cổ ở phía Nam hồ, giữa bốn bề long lanh sóng nước.
Hồ Hoàn Kiếm là nơi hội tụ, điểm hẹn của du khách bốn mùa. Mùa xuân đậm đà lễ hội truyền thống và rực rỡ sắc hoa đào. Mùa hạ ùa ra từng cơn gió lồng lộng, quạt đi cái oi bức của phố phường râm ran tiếng ve. Mùa thu với màn sương huyền ảo, dáng liễu mơ hồ như thực, như hư đã làm say đắm bao du khách. Mùa đông đi giữa cơn mưa lá vàng, chân nhẹ bước trên thảm lá vừa rung, xuýt xoa với cái rét và những giọt mưa phùn lất phất bay.
Mùa nào tình nấy, hồ Gươm mãi là dấu ấn vẻ vang thời giữ nước và khát vọng hoà bình của người dân Thăng Long - Hà Nội và đất nước, là nơi điểm hẹn đẹp đẽ nhất của người Hà Nội, bạn bè trong nước và quốc tế như trong bài thơ Nơi điểm hẹn hồ Gươm của tác giả Nguyễn Doãn Tuân đã có câu:
Đến rồi vẫn ước mai sau
Bao giờ lại được bên nhau cảnh hồ?
0 nhận xét: